ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΑΝΙΣΤΡΑ.
(ήτοι σύντομο ιστορικό)
Το χωριό Καλάνιστρα βρίσκεται στις παρυφές του Παναχαϊκού Όρους, που
‘‘ακουμπάνε’’ τον Πείρο ποταμό, κάπου στο περίφημο φαράγγι των Νεζερών και
αντικρίζει κατάφατσα τον ηράκλειο Ερύμανθο.
Η πρώτη έγγραφη μαρτυρία είναι ο ‘’Κώδικας του Μέρτζιου’’, του 1713,
όπου και αναφέρεται ως ‘’ενορία υπαγομένη εις Πάτρας’’. Υποθέτουμε, λοιπόν, πως
η παρουσία και η συμμετοχή της στην ιστορία είναι ακόμα παλαιότερη….
Η επόμενη ιστορική αναφορά για την Καλάνιστρα βρίσκεται σε κατάλογο του
‘’επαρχίου Καλαβρύτων’’ του 1825, όπου και αναφέρεται ο αριθμός των στρατιωτών
του τακτικού τμήματος Νεζερών. Κομπηγάδι 2,Λακκώματα 3, Σποδιάνες 2, Καλάνιστρα
2, Δεντρά 1, Συκιές Ρίκαβα.
Άλλη ιστορική μαρτυρία βρίσκεται στον κατάλογο των αιχμαλωτισθέντων από
τον Ιμπραήμ, όπως αυτός συγκροτήθηκε από τον έκτακτο επίτροπο Αχαϊας, Γεώργιο
Μαυρομμάτη, στις 27 Αυγούστου 1828 και αφορά 202 ‘’αιχμαλώτους από τα χωριά των
Καλαβρύτων’’. Από αυτούς 6 κατάγονταν από την Καλάνιστρα και αιχμαλωτίσθηκαν
στις 2 Μαϊου 1826 και ήσαν οι
1.
Γεωργάκης Τρυφόγαμβρος 45 ετών.
2.
Πανάγος Λαμπρόπουλος 45 ετών.
3.
Γεώργιος Τρύφας 55 ετών.
4.
Γιαννιά του Παπά 50 ετών.
5.
Μαρία του Ι. Μπούλη 20 ετών.
6.
Ελένη του Τρύφα 15 ετών.
Στους απογραφικούς καταλόγους φέρεται να κατοικείται από 45 οικογένειες
το 1830 και από 42 με 259 κατοίκους στα 1848/51.Το 1879 έχει 342 κατοίκους ενώ
το 1907 απογράφεται για πρώτη φορά μαζί με τον συνοικισμό Μπούγα (ο οποίος
μετονομάσθηκε σε Ροδιά το 1955) έχοντας 309 και 95 κατοίκους αντίστοιχα .Το
1920 έχει κατοίκους 387 κατανεμημένους ως εξής
Καλάνιστρα 271, Μπούγα 61, Αγία Ελεούσα
31, Βαλμανδούρα 12,Κινέτα 12.
Οι οικισμοί Αγία Ελεούσα, Βαλμανδούρα και Κινέτα δεν αναφέρονται αλλού
ως οικισμοί ανήκοντες διοικητικά στην Καλάνιστρα, η δε Κινέτα ήταν ‘θέσις παρά τον
Ομπλόν’, σύνηθες τοπωνύμιον Αλβανικόν, που σημαίνει ‘τόπος βαλτώδης-έλος.
Μέχρι και το 1961 ο αριθμός των κατοίκων
Καλάνιστρας και Ροδιάς διατηρείτε στα ίδια επίπεδα. Έκτοτε οι αριθμοί αρχίζουν
να πέφτουν. Στα 1951 οι δύο οικισμοί εμφανίζουν την μεγαλύτερη ακμή, έχοντας
πληθυσμό 425 κατοίκων (335-92).
Αναφέρω εδώ ότι σε εκλογικό κατάλογο του 1929
φέρονται εγγεγραμμένοι 145 άρρενες ψηφοφόροι (ακόμα δεν ψήφιζαν οι γυναίκες).
Το 1940-44 οι Γερμανοί κατέστρεψαν 4
από τις 66 κατοικίες, όπως αναφέρει ο Κ. Τριανταφύλλου, στο Ιστορικό Λεξικό των
Πατρών.
